راه‌آهن ایران
آدرس جدید وبلاگ pnu-rh.tk
یک شنبه 2 مهر 1391برچسب:, :: 15:38 :: نويسنده : رضا و امین و ناصر

تاریخچه

نوشتار اصلی: روزشمار راه آهن ایران


 
نقشه راه آهن سراسري ايران

پیشینه احداث و بهره‌برداری موفق اولین راه‌آهن در ایران به سال ۱۸۸۶ میلادی با احداث خط راه آهن محمودآباد (سواحل جنوبی دریای مازندران) به آمل برمی‌گردد. این طرح اگرچه در نظر بود تا تهران ادامه یابد، ولی با کارشکنی‌های پیمانکارهای بلژیکی به شکست انجامید و خطوط آن، برچیده و برای احداث تلگراف استفاده شد. در سال ۱۸۸۸ (میلادی) و ۱۲۶۱ شمسی خط تراموایی بین تهران و شاه عبدالعظیم به طول ۸۷۰۰ متر کشیده شد. عرض این راه آهن یک متر بود و به وسیله مسیو بواتال فرانسوی اجرا شد و بعدها به یک بلژیکی واگذار شد.

در ۹ نوامبر۱۸۹۰ناصرالدین شاهقاجار پیمان‌نامه‌ای با روسیه تزاری امضا کرد که ایران را از ساخت راه آهن تا ده سال باز می‌داشت. این محدودیت در دسامبر ۱۸۹۹ برابر با شروط وام ۶۰٬۰۰۰٬۰۰۰ فرانکی روسیه با دست‌خط مظفرالدین‌شاه برای ده سال دیگر تمدید شد.

مسیر راه آهنی نیز از بندر انزلی و پیره بازار به رشت وجود داشته که بعدها جمع آوری شده‌است. تنها بازمانده این مسیر یک لوکوموتیو بخار است که بر روی آخرین قطعه چندمتری ریل، هنوز در داخل محوطه سازمان بنادر انزلی خودنمایی می‌کند و تاریخ ۱۸۴۸ را بر روی خود دارد. ۱۲ کیلومتر ازین مسیر تا اواسط دوره رضا شاه همچنان مورد استفاده بوده‌است.[۲] پس اولین و قدیمی‌ترین راه آهن همان مسیر بندر انزلی به پیر بازار و رشت است.

در سال ۱۹۱۸ میلادی، راه آهنی از بوشهر تا برازجان به طول ۶۰ کیلومتر توسط انگلستان کشیده شد. این خط آهن بیشتر جنبه نظامی داشت، اگرچه واردات کالای انگلستان را نیز از طریق بوشهر آسان می‌نمود. در پایان جنگ جهانی نخست، انگلستان پیشنهاد فروش این راه آهن را به شهرداری بوشهر نمود که متاسفانه بودجه شهرداری این شهر تکافوی خرید آن را نکرد و این مسیر توسط سازندگانش جمع آوری و مصالح آن به بصره انتقال یافت.[۳]

نخستین مسیر از خطوط ریلی موجود که در حال حاضر در کشور بهره برداری می‌شود مسیر تبریز به جلفا به طول ۱۴۹ کیلومتر میباشد که در سال ۱۲۹۵ به بهره برداری رسید. همچنین این مسیر اولین و تنها خط برقی کشور می باشد.[۴] راه آهن میرجاوه به زاهدان در ۱۲۹۹ افتتاح شد. در دوره رضاشاه طرحی برای اتصال این راه آهن از مسیر بیرجند به مشهد در دست بررسی بوده‌است.[۵]

راه آهن سراسری

نوشتار اصلی: راه آهن سراسری


ایجاد راه آهن سراسری درایران همواره یکی از آرزوهای بزرگ و ملی محسوب می‌گردید. و با اینکه در حدود نیم
قرن کوشش‌هایی از طرف اولیای امور در انجام این امر خطیر به عمل می‌آمد، تحقق این آرزوی ملی تا سال ۱۳۰۶ به طول انجامید.

تکمیل خطوط ریلی

زمانی که راه آهن سراسری درشرف اتمام بود، وزارت راه مامور ساختمان سایر خطوط گردید و اولین خطی که پس از خط سراسری اقدام به ساختمان آن گردید، خط گرمسار-مشهد بود. ساختمان خط مزبور از روز ۲۴ اسفند ۱۳۱۶ آغاز و زیرسازی و ریل گذاری آن تا ایستگاه شاهرود به طول ۳۱۵ کیلومتر تا سال ۱۳۲۰ به اتمام رسیده و بهره برداری از آن شروع شد. لیکن عملیات ساختمانی از شاهرود به بعد به علت بروز جنگ جهانی دوم متوقف گردید تااینکه بعداز پایان جنگ مجددا عملیات ساختمانی آن از سال ۱۳۲۶ به وسیله وزارت راه و از اعتبارات سازمان برنامه شروع گردید و پس از پیشرفت عملیات ساختمانی از اسفندماه ۱۳۳۳ ریل گذاری آن به وسیله اداره ساختمان وزارت راه و از هفدهم دیماه ۱۳۳۴ توسط راه آهن دولتی ایران آغاز و درهفدهم دیماه ۱۳۳۵ خاتمه یافت و از همان تاریخ اقدام به قبول بار از همه نقاط راه آهن به این خط گردید.

دومین خطی که پس از تکمیل راه آهن سراسری اقدام به ساختمان آن گردید، خط تهران-تبریز می‌باشد. ساختمان این خط روز هجدهم آبانماه ۱۳۱۷ از تهران شروع و تا روز چهاردهم آبانماه ۱۳۲۱ ساختمان و ریل گذاری آن تا میانه خاتمه یافت و بلافاصله بهره برداری ازآن شروع گردید. لیکن به علت بروز جنگ جهانی دوم عملیات این خط نیز متوقف و پس از پایان جنگ مانند خط گرمسار-مشهد عملیات ساختمانی آن به وسیله وزارت راه شروع و ریل گذاری آن از میانه شروع و روز ۲۹ مهر ۱۳۳۵ به ایستگاه مراغه رسیده و از دهم دیماه ۱۳۳۵ بهره برداری از تهران تا مراغه آغاز گردبد.

ساختمان خط قم-یزد از نهم آذرماه ۱۳۱۷ از قم شروع و پیش بینی شده‌بود که در سال ۱۳۲۱ خاتمه یابد. لیکن پس از وقایع ۱۳۲۰ عملیات خط مزبور نیز متوقف گردید. چون قسمتی از زیرسازی این خط حاضر و برای ریل گذاری آماده بود. در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۲۶ راه آهن دولتی ایران با مصالح موجود اقدام به ریل گذاری از قم به کاشان نموده و در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۲۸ عملیات ریل گذاری خاتمه یافته و از روز ۱۹ خرداد ماه ۱۳۲۸ بهره برداری آن شروع شد.

ساخت و توسعه خطوط ریلی

شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور از زیرمجموعه‌های وزارت راه است و معاونت ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه‌ها از معاونت‌های این شرکت است که به کار ساخت خطوط ریلی جدید اشتغال دارد.

خطوط ریلی فعلی

ایستگاه راه آهن تهران
  1. طول خطوط اصلی: ۷۰۶۶ کیلومتر با عرض ریل استاندارد و ۹۴ کیلومتر با عرض ریل پهن
  2. طول خطوط ثانویه تجاری و صنعتی: ۲۰۹۷ کیلومتر
  3. طول خطوط برقی (جلفا-تبریز): ۱۴۸ کیلومتر
  4. طول خطوط دو ریلی: ۱۰۸۲ کیلومتر
  5. تأسیسات تعویض بوژی (هزارچرخ) واقع در ایستگاه مرزی بین‌المللی جلفا و سرخس که برای ترانزیت بار و یا واگن‌های خالی به کار می‌رود. در هر ۲۴ ساعت و در دو نوبت کاری می‌توان حدود ۲۰۰ هزارچرخ (بوژی) را تعویض کرد.
  6. پایانه‌های حمل کانتینر با تجهیزات بلند کردن و جابج اکردن واقع در پایانه‌های بندر امام خمینی و بندرعباس و ایستگاه‌های راه آهن در مهرآباد، جلفا، سهلان و غیره
  7. طول معادل خطوط (یک خطه و دو خطه) ۸۴۲۴ کیلومتر

جمع کل خطوط (با احتساب خطوط فرعی، ایستگاه‌ها و مانوری‌ها ۱۱۱۸۰ کیلومتر

مسیرها و مسافت‌ها

مسیر مسافت(کیلومتر) تاریخ ساخت
تبریزجلفا ۱۴۸ ۱۹۱۲–۱۹۱۶
زاهدانمیرجاوه ۹۴ ۱۹۲۰–۱۹۲۱
تهران – بندر ترکمن ۴۶۱ ۱۹۲۸–۱۹۳۸
تهرانبندر امام خمینی ۹۲۸ ۱۹۲۸–۱۹۳۹
اهوازخرمشهر ۱۲۱ ۱۹۴۲–۱۹۴۳
سربندرمشهد ۱۲ ۱۹۵۰–۱۹۵۱
گرمسار – مشهد ۸۱۲ ۱۹۳۸–۱۹۵۸
تهران – تبریز ۷۳۶ ۱۹۳۹–۱۹۵۹
گرگان – بندر ترکمن ۳۵ ۱۹۶۰–۱۹۶۱
تبریز – بازرگان (مرز با ترکیه) ۱۹۲ ۱۹۱۲–۱۹۷۱
قمزرند ۸۴۷ ۱۹۳۹–۱۹۷۱
اصفهانزرین‌شهر ۱۱۱ ۱۹۶۹–۱۹۷۱
زرند - کرمان ۸۰ ۱۹۷۵–۱۹۷۹
بافقبندرعباس ۶۲۶ ۱۹۸۲–۱۹۹۵
مشهد – سرخس (مرز ترکمنستان) ۱۶۵ ۱۹۹۳–۱۹۹۷
آپرین (اسلامشهر) – ملکی ۲۴ ۱۹۹۳–۱۹۹۷
بممیبد ۲۵۴ ۱۹۹۶–۱۹۹۸
آپرین – محمدییه-۲ ۱۲۲ ۱۹۹۴–۱۹۹۹
چادرملو – میبد ۲۱۹ ۱۹۹۲–۱۹۹۹
بندر امیرآبادرستم‌کلا ۲۰ ۱۹۹۶–۲۰۰۱
محمدیه-۲ – محمدیه-۱ ۶ ۱۹۹۴–۱۹۹۹
بافق – کاشمر ۸۰۰ ۱۹۹۲-۲۰۰۱
اصفهان – شیراز ۵۰۶ ۲۰۰۹
بم – زاهدان ۵۴۶ ۲۰۰۹  

[۶]

بهره برداری

راه آهن جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر دارای بیش از سی هزار نفر پرسنل است که در ۹ اداره کل مناطق، ۱۲ دفتر و مرکز، ۴ معاونت و تعدای شرکت اقماری (همچون رجا) فعالیت می‌کنند. تقسیم بندی شرکت بر اساس مناطق (زیر نظر رئیسان ادارات کل) و هم‌چنین صورت گرفته‌است. این شرکت علاوه بر مسئولیت بهره برداری از خطوط، مسئول حفظ، نگهداری و تعمیر خطوط نیز می‌باشد. امکانات بهره برداری این شرکت به این شرح است:

۱۶۳۳۰ واگن باری از همه انواع سرپوشیده، دیواره کوتاه، دیواره بلند، کفی، مخزن دار، بالاست، گاز، جرثقیل و غیره

۱۱۹۲ واگن مسافری از همه انواع

۵۶۵ لوکوموتیو در انواع دیزلی-برقی، برقی و مانوری

۳۶۳ ایستگاه اصلی در شبکه RAI

کارخانه تراورس پنام (حوزه جنوب کشور)

ایستگاه‌های بین‌المللی آزاد: اهواز، سهلان، تبریز، جلفا، نیک پسندی، مهرآباد، تهران، اصفهان، بندرعباس، سرخس، منهد(از مرز رازی)

در سال ۱۳۸۳ ۹ میلیون مسافر و ۱۸ میلیون تن بار به وسیله راه آهن جاب‌جا شد و تا پایان برنامه چهارم توسعه، قرار است گنجایش جابجایی مسافر سالانه به ۳۶ میلیون نفر و گنجایش جابجایی بار به ۶۴ میلیون تن برسد


نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:





پيوندها
  • جامعترین وبلاگ مهندسی ایران
  • مهندسی عمران
  • ردیاب خودرو

  • تبادل لینک هوشمند
    برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان مهندسی راه آهن-خط و سازه های ریلی و آدرس pnu.rahahan.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.







ورود اعضا:

نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)

آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 2
بازدید دیروز : 0
بازدید هفته : 2
بازدید ماه : 280
بازدید کل : 123070
تعداد مطالب : 21
تعداد نظرات : 6
تعداد آنلاین : 1


سایت راه آهن